Bir hukuk davasına ilişkin yabancı mahkemeden verilen kesinleşmiş kararın, Türkiye’de icra edilebilmesi ya da geçerli olabilmesi için, bu karar hakkında Türk mahkemelerince tanıma - tenfiz kararı verilmesi gereklidir.
Tanıma, yabancı mahkeme tarafından verilmiş bir kararın, Türkiye’de de geçerli olması için yapılan hukuki işlemdir. Tenfiz ise, yabancı bir mahkeme tarafından verilmiş kararın Türkiye’de icra edilebilmesi için yapılan hukuki bir işlemdir. Mesela, yurtdışında verilmiş bir boşanma kararı için yapılması gereken tanıma kararı almaktır. Çünkü, boşanma kararı için yapılması gereken başkaca bir işlem yoktur. Tarafların Türk kaydında evli olmadıkları hususunun kayıt altına alınmasıdır. Ancak, yabancı mahkeme tarafından bir nafaka, tazminat, alacak hakkında karar verilmiş ise, bu kararın Türkiye’de icra edilebilmesi, icra takibine konu edilebilmesi için tenfiz kararı alınması gereklidir.
Tanıma veya tenfizi istenen kararın içeriğine göre, Türkiye’deki görevli mahkeme değişebilir. Kural olarak asliye hukuk mahkemeleri görevli iken, boşanma gibi aile hukukundan kaynaklı yabancı mahkeme kararının tanıma ve tenfiz davası aile mahkemesinde görülecektir.
Tarafların Türk vatandaşlığı olmasa da hukuki menfaatlerinin olduğunu kanıtladığı sürece, kararın tanınmasını ve tenfizini isteyebilir. Tanıma ve tenfiz davasına konu bir hukuk davasıdır. Ceza hukukuna ilişkin davaların tanıma ve tenfizi mümkün değildir.
Tanıma ve tenfiz davasının şartları :
- Yabancı mahkeme tarafından verilmiş hukuk davasına ilişkin bir karar olmalıdır.
- İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması gerekir.
- O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması gerekir.
- Verilen kararın kamu düzenine aykırı olmaması gerekir.
- Türkiye ile ilamı veren ülke arasında mütekabiliyet anlaşmasının olması, (bu şart sadece tenfiz kararı içindir. Tanıma kararı için bu şart aranmaz.)
Tanıma ve tenfiz davası için gerekli belgeler şu şekildedir :
- Yabancı mahkeme tarafından verilmiş karar ile kesinleşme şerhinin, usulünce onanmış aslı ya da ilamı veren mahkeme tarafından onanmış örneği ile onanmış tercümesi.
- Apostil şerhi. Bu şerh, bir ülkede düzenlenen resmi bir belgenin başka bir ülkede araştırmaya gerek duyulmadan geçerliliğini sağlayan bir şerhtir.
- Vekaletnamede bu konuda avukata özel yetki verilmesi.
Özellikle günümüzde yurtdışında ikamet eden kişilerin, o yer mahkemelerindeki boşanma kararının Türkiye’de de tanınması için kullanılan bir dava yoludur. Bu davaların yargılaması uzun bir süreci gerektirmez. Çünkü Türkiye’deki mahkeme, yabancı mahkeme tarafından verilen kararın hukuka uygunluğunu incelemez. Gerekli şartları taşıması halinde tanıma ve tenfiz kararı verilir. Ancak bu aşamada, mahkeme tarafından yapılan tebligatların tebliğ edilmesi hususu önemlidir. Yurtdışında ikamet eden taraflara tebligatın yapılması zaman açısından uzun bir süre gerektirir. Ayrıca tarafların duruşmada bulunması gereklidir. Bu sebeple, avukata tanıma ve tenfiz kararı alınabilmesi için verilecek özel yetkili vekaletname ile süreç kısa süre içerisinde tamamlanacaktır. Çünkü, tarafların vekili olması halinde, tebligatlar avukata yapılacak ve süreç kısalacaktır.
Kayseri avukat Serkan YILMAZ olarak, yurtdışında ikamet eden vatandaşlarımızın yaşadığı ülkede aldığı kararların, Türkiye’de de geçerliliğini sağlamak adına avukatlık hizmeti vermekteyiz. Yurtdışından alınmış bir kararın tanıma ve tenfizini, tarafımızla iletişime geçerek, Türkiye’ye gelmeden sadece vekalet çıkararak ve gerekli evrakları tarafımıza ulaştırarak, sağlayabilirsiniz.